POLSKA
Jednosilnikowy lekki samolot myśliwski. Projekt.
W ostatnich miesiącach pokoju przed wybuchem II wojny światowej w nowych władzach polskiego lotnictwa wojskowego powstała koncepcja budowy trzech typów lekkich samolotów myśliwskich napędzanych takim samym francuskim silnikiem gwiazdowym typu Gnôme-Rhône 14M "Mars", różniących się jednak przeznaczeniem, osiągami i własnościami lotnymi. Pierwszy z nich miał być szybkim samolotem pościgowym, o dużej prędkości maksymalnej. Drugi myśliwiec miał służyć do obrony miast i większych obiektów przemysłowych i jako taki miał się charakteryzować przede wszystkim dużą prędkością wznoszenia i zwrotnością. Trzeci typ - uniwersalny - miał stanowić próbę kompromisowego połączenia cech obu poprzednich maszyn, z naciskiem wszakże na wznoszenie i zwrotność. Oprócz napędu cechą wspólną wszystkich trzech samolotów miało być uzbrojenie, złożone z czterech karabinów maszynowych PWU wz.36 kalibru 7,9 mm. [2] Dodatkowo oczekiwano niskich kosztów budowy i eksploatacji wszystkich samolotów. W sumie koncepcja ta stanowiła kontynuację i rozszerzenie założeń, które leżały u podstaw opracowywanego w latach 1935-1936 lekkiego samolotu myśliwskiego PZL-39.
Na wiosnę lub latem 1939 roku (wg [1] w marcu, wg [3] znacznie później) zlecenia opracowania takich samolotów otrzymały dwie wytwórnie lotnicze: PWS i DWL (RWD). Na ich podstawie w Doświadczalnych Warsztatach Lotniczych rozpoczęto prace nad projektem uniwersalnego samolotu myśliwskiego RWD-25. Równocześnie w Państwowych Zakładach Lotniczych przyspieszono prace nad projektowanym od jakiegoś czasu myśliwcem obronnym PZL-45 "Sokół". Natomiast w Podlaskiej Wytwórni Samolotów opracowaniem projektu wstępnego lekkiego pościgowego samolotu myśliwskiego - odpowiadającego pierwszemu typowi wg omówionej wyżej koncepcji - zajęli się w połowie 1939 roku inżynierowie Zygmunt Jabłoński i Kazimierz Nowicki.
Ich projekt, oznaczony PWS-42 , przewidywał klasyczny układ wolnonośnego dolnopłata z chowanym jednogoleniowym podwoziem firmy Avia i zakrytą kabiną pilota. Konstrukcja miała być całkowicie drewniana (typowa dla PWS), choć rozpatrywano także alternatywny wariant wykonania kadłuba jako kratownicy spawanej z rur stalowych. W każdym przypadku pokrycie miało być wykonane ze specjalnie przygotowanych arkuszy sklejki formowanych w dwóch krzywiznach i laminowanych folią aluminiową. Podobne rozwiązanie zastosowano wcześniej w samolotach szkolno-treningowych PWS-33 "Wyżeł" i PWS-41. Ponadto dla przyspieszenia budowy samolotu konstruktorzy zakładali możliwość tymczasowego zastosowania stałego podwozia, dla uniknięcia ewentualnych problemów w przypadku trudności z opracowaniem lub uzyskaniem niezawodnego mechanizmu jego chowania.
Prace nad projektem PWS-42 przebiegały bardzo szybko, do czego zmuszała napięta sytuacja polityczna w Europie w lecie 1939 roku. Już po trzech miesiącach od ich rozpoczęcia przystąpiono do budowy makiety kabiny i opracowania szczegółowej dokumentacji konstrukcyjnej. Do września 1939 roku zdołano wykonać rysunki konstrukcyjne skrzydła i łoża silnika. Przewidywano, że pierwszy prototyp zostanie oblatany w lecie 1940 roku. Niestety, wybuch wojny przerwał dalszy rozwój projektu.
Z dzisiejszej perspektywy wydaje się, że rozpoczynanie prac nad zupełnie nowymi myśliwcami PWS-42 i RWD-25 zaledwie na kilka miesięcy przed wybuchem wojny było nieuzasadnionym marnowaniem sił i środków polskiego przemysłu lotniczego. W tym czasie konkurencyjny PZL-45 "Sokół" znajdował się bowiem w zaawansowanym stadium budowy prototypu, trwały próby w locie prototypu PZL-50 "Jastrząb", opracowywano doraźne modyfikacje przestarzałych myśliwców PZL P.11g "Kobuz" i PZL P.24H, a jednocześnie rozpoczęto prace wstępne nad projektami nowej generacji bardziej perspektywicznych jednosilnikowych myśliwców z silnikami rzędowymi PZL-56 "Kania" i PZL-62. Dotyczy to szczególnie samolotu RWD-25, który z uwagi na niski potencjał produkcyjny wytwórni DWL najprawdopodobniej w ogóle nie wszedł by do produkcji seryjnej. Myśliwiec PWS miał wprawdzie nieco więcej szans na pomyślny rozwój, szczególnie po zastosowaniu silnika rzędowego typu "Foka" B, ale nastąpiłoby to dopiero około 1943 roku. [3]
Dane taktyczno-techniczne (projektowane):
Konstrukcja: jednosilnikowy jednomiejscowy dolnopłat wolnonośny z zakrytą kabiną i dwukołowym chowanym podwoziem z płozą ogonową. Konstrukcja drewniana. Usterzenie klasyczne, wolnonośne.
Wymiary
rozpiętość 9,00 m
długość 7,10 m
wysokość 2,40 m
powierzchnia nośna 16,00 m2 (wg [4] 15,00 m2)
Masy
masa własna 1450 kg
masa startowa 1900 kg
Obciążenia
obciążenie powierzchni nośnej 118,75 kg/m2
obciążenie mocy 4,03 kg/kW (2,97 kg/KM)
Osiągi
prędkość maksymalna 520 km/h (wg [4] 480 km/h)
prędkość minimalna 100 km/h
prędkość wznoszenia 9 m/s na wysokości 0 m
pułap 8000 m
zasięg 750 km
Napęd: jeden 14-cylindrowy silnik gwiazdowy w układzie podwójnej gwiazdy, chłodzony powietrzem, typu Gnôme-Rhône 14M-7 (wg [6] typu 14M-05) "Mars" o mocy startowej 471 kW (640 KM), mocy nominalnej 485 kW (660 KM) i krótkotrwałej maksymalnej mocy bojowej 537 kW (730 KM) na wysokości 3500 m
Uzbrojenie: cztery stałe karabiny maszynowe kalibru 7,9 mm typu PWU wzór 36 (po jednym w każdym skrzydle i dwa w przodzie kadłuba lub po dwa w każdym skrzydle)
Załoga: 1 osoba
Wytwórnia: Podlaska Wytwórnia Samolotów (PWS), Biała Podlaska, Polska
Produkcja: tylko projekt
Przypisy:
(1) dokumentację projektu zdobyli we wrześniu 1939 roku Sowieci, podając obecnie, że samolot nosił oznaczenie PWS-46. Jest to oznaczenie sprzeczne z całą znaną polską dokumentacją dotyczącą tego projektu [6].
Wykaz literatury:
1. A. Glass "Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939", WKiŁ, Warszawa, 1976
2. T. Chwałczyk, A. Glass "Samoloty PWS", WKiŁ, Warszawa, 1990
3. E. Malak "Prototypy samolotów bojowych. Polska. 1936-1939", WUW, Wrocław, 1990
4. A. Morgała "Polskie samoloty wojskowe 1918-1939", Wydawnictwo MON, Warszawa, 1972
5. A. Morgała "Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939", Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa, 2003
6. Lotnictwo nr 11/2004
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz