POLSKA
Jednosilnikowy samolot myśliwski. Projekt.
W połowie 1939 roku w Naczelnym Dowództwie Lotnictwa powstała koncepcja budowy kilku samolotów bojowych z nowymi francuskimi silnikami rzędowymi typu Hispano-Suiza 12Z (HS-89ter), których licencję na produkcję w Polsce zamierzano zakupić. Spodziewano się, że znacząco poprawi to ich osiągi w porównaniu z budowanymi dotąd samolotami z silnikami gwiazdowymi. Tym bardziej, że optymistycznie zakładano - w ślad za francuskimi konstruktorami - iż silnik ten osiągnie w niedalekiej przyszłości moc rzędu 1400-1600 KM. W ten sposób za około dwa-trzy lata polskie lotnictwo otrzymałoby samoloty w niczym nie ustępujące analogicznym konstrukcjom zagranicznym.
Prace nad projektami aż czterech nowych samolotów podjęto w biurze konstrukcyjnym Państwowych Zakładów Lotniczych (PZL) w Warszawie. Dwa z nich miały być rozwinięciami istniejących konstrukcji, a dwa kolejne zupełnie nowymi samolotami. Inżynierowie Franciszek Misztal i Tadeusz Tarczyński rozpoczęli prace nad projektem dwusilnikowego pościgowca PZL-54 "Ryś", będącego powiększoną i zmodyfikowaną wersją PZL-48 "Lampart". W zespole inżyniera Stanisława Praussa rozpoczęto wstępne studium samolotu szturmowego i bombowego "Łosoś" zupełnie nowej koncepcji. Inżynier Jerzy Dąbrowski - twórca m.in. słynnego bombowca PZL-37 "Łoś" i PZL-49 "Miś" - rozpoczął na początku sierpnia 1939 roku opracowywanie projektu wstępnego nowoczesnego samolotu myśliwskiego PZL-62. Natomiast zespół inżyniera Wsiewołoda Jakimiuka przystąpił wówczas do opracowania projektu myśliwca oznaczonego PZL-56 i nazwanego "Kania", będącego daleką modyfikacją wcześniejszej konstrukcji PZL-50 "Jastrząb".
Skonstruowany w latach 1937-1938 w PZL przez inż. Wsiewołoda Jakimiuka samolot myśliwski PZL-50 "Jastrząb" był niewątpliwie najnowocześniejszym polskim samolotem myśliwskim oblatanym przed wybuchem II wojny światowej. Jednak próby w locie pierwszego prototypu PZL-50/I, rozpoczęte w lutym 1939 roku, wykazały sporo wad nowej konstrukcji, a przede wszystkim niedostateczne osiągi. Spowodowane to było głównie zastosowaniem do napędu maszyny silnika gwiazdowego typu PZL-Bristol "Merkury" VIII o mocy startowej zaledwie 533 kW (725 KM) i krótkotrwałej mocy bojowej 618 kW (840 KM). Było to zdecydowanie za mało jak na dość ciężki samolot i poważnie ograniczało jego możliwości bojowe.
Niezadowalające wyniki prób prototypu PZL-50/I spowodowały czasowe zawieszenie przygotowań do rozpoczęcia produkcji seryjnej pierwszej wersji PZL-50A "Jastrząb" A. Zdecydowano równocześnie, że drugi prototyp PZL-50/II otrzyma znacznie mocniejszy silnik o mocy rzędu 883-1177 kW (1200-1600 KM). PZL-50/II miał stanowić wzorzec dla ewentualnej drugiej wersji seryjnej PZL-50B "Jastrząb" B, a zarazem także studium doświadczalne dla proponowanej dalszej wersji rozwojowej PZL-53 "Jastrząb" II, która miała uwzględniać wszystkie wnioski i doświadczenia z prób i eksploatacji pierwszych seryjnych "Jastrzębi".
Wraz z planami pozyskania silników rzędowych typu Hispano-Suiza 12Z inż. Jakimiuk zgłosił na konkurs wewnętrzny PZL swój projekt przeróbki "Jastrzębia" do napędu takim właśnie silnikiem (zobacz przypis 1). PZL-56 "Kania" miał być wolnonośnym dolnopłatem o całkowicie metalowej konstrukcji, z zakrytą kabiną pilota i chowanym trójkołowym podwoziem z kółkiem ogonowym. Uzbrojenie maszyny miało prawdopodobnie tworzyć działko kalibru 20 mm umieszczone w osi śmigła oraz cztery karabiny maszynowe kalibru 7,9 mm w skrzydłach. Być może przewidywano również możliwość przenoszenia bomb o masie do około 300-500 kg na zewnętrznych zaczepach pod kadłubem i/lub skrzydłami, podobnie jak to miało miejsce w samolocie PZL-50 "Jastrząb" oraz projektach PZL-53 "Jastrząb" II i PZL-62. Spodziewano się, że nowy myśliwiec osiągnie prędkość maksymalną ponad 500 km/h. Projekt PZL-56 nie został jednak zatwierdzony do realizacji, gdyż za bardziej perspektywiczny i obiecujący wyższe osiągi uznano projekt PZL-62 inż. Jerzego Drzewieckiego.
Według opinii prof. Zbigniewa Brzoski nt. projektu samolotu PZL-56 "Kania", zamieszczonej przez Edwarda Malaka w jego książce [1], "...zabudowa silnika rzędowego (w "Jastrzębiu" - przyp. LAW) byłaby równoznaczna z całkowicie nową konstrukcją". Sugeruje to wątpliwość profesora Brzoski co do możliwości szybkiej adaptacji konstrukcji płatowca "Jastrzębia" do napędu silnikiem rzędowym dużej mocy. Jest to jednak pogląd chyba nieco zbyt daleko idący, gdyż znane są na świecie przypadki udanej przebudowy samolotu myśliwskiego napędzanego silnikiem gwiazdowym do napędu silnikiem rzędowym. W taki sposób np. z amerykańskiego samolotu Curtiss P-36 powstał przecież samolot P-40, z niemieckiego samolotu Focke-Wulf Fw 190A - wersja Fw 190D, z włoskiego samolotu Macchi MC-200 "Saetta" - model MC-202 "Folgore", a z samolotu Reggiane Re-2000 "Falco" - odmiana Re-2001 "Ariete". Tak czy inaczej samolot PZL-56 "Kania" pozostał jedynie na etapie projektu wstępnego.
Dane taktyczno-techniczne (projektowane):
Konstrukcja: jednosilnikowy jednomiejscowy dolnopłat wolnonośny z zakrytą kabiną pilota i chowanym trójkołowym podwoziem z kółkiem ogonowym. Konstrukcja całkowicie metalowa. Usterzenie klasyczne, wolnonośne.
Wymiary
brak danych - nieco większe niż samolotu PZL-50 "Jastrząb"
Masy
brak danych
Obciążenia
brak danych
Osiągi
prędkość maksymalna ponad 500 km/h
Napęd: początkowo (?) - jeden 12-cylindrowy silnik rzędowy w układzie V, chłodzony cieczą, typu Hispano-Suiza HS-12Y-51 o mocy 809 kW (1100 KM), napędzający 3-łopatowe metalowe śmigło przestawialne
docelowo (?) - jeden 12-cylindrowy silnik rzędowy w układzie V, chłodzony cieczą, typu Hispano-Suiza 12Z o spodziewanej mocy około 1030-1177 kW (1400-1600 KM), napędzający 3-łopatowe metalowe śmigło przestawialne
Uzbrojenie: brak danych (prawdopodobnie jedno stałe działko kalibru 20 mm typu Hispano-Suiza w osi śmigła i cztery stałe karabiny maszynowe kalibru 7,9 mm typu PWU wzór 36 w skrzydłach oraz dodatkowo bomby o masie do 300-500 kg na zewnętrznych zaczepach pod kadłubem i/lub skrzydłami)
Załoga: 1 osoba
Wytwórnia: Państwowe Zakłady Lotnicze (PZL), Warszawa, Polska
Produkcja: tylko projekt
Przypisy:
(1) wg [2], [4] i [5] do napędu PZL-56 przewidywano silnik typu Hispano-Suiza 12Y ([5] podaje dokładną wersję: HS-12Y-51) o mocy 809 kW (1100 KM). Być może planowano go zastosować na początku, tj. do czasu aż dostępny byłby docelowy, mocniejszy silnik w wersji 12.
Wykaz literatury:
1. E. Malak "Prototypy samolotów bojowych. Polska. 1936-1939", WUW, Wrocław, 1990
2. A. Glass "Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939", WKiŁ, Warszawa, 1976
3. J. B. Cynk "Polskie lotnictwo myśliwskie w boju wrześniowym", AJ-Press, Gdańsk, 2000
4. A. Morgała "Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939", Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa, 2003
5. Lotnictwo nr 11/2004
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz